زایمان گربه ها یک فرآیند طبیعی و مهم است که نیازمند آگاهی و آماده‌سازی مناسب توسط صاحبان آنها می‌باشد. شناسایی علائم پیش از زایمان، مانند تغییر در رفتار، کاهش اشتها و جستجوی مکان‌های دنج، به صاحبان کمک می‌کند تا برای این رویداد آماده باشند. محیط مناسب و آرام برای زایمان می‌تواند به کاهش استرس گربه مادر و افزایش سلامت بچه گربه‌ها کمک کند. آگاهی از مشکلات احتمالی در طول زایمان و داشتن برنامه‌ای برای مواجهه با آنها نیز بسیار مهم است. با رعایت نکات مهم و مراقبت‌های مناسب، زایمان گربه می‌تواند به یک تجربه مثبت برای گربه مادر و صاحبان او تبدیل شود.
علائم بارداری گربه‌ها
بارداری در گربه‌ها دوره‌ای حیاتی و حساس است که معمولاً حدود 63 تا 65 روز طول می‌کشد. برای تشخیص بارداری گربه‌ها، توجه به نشانه‌ها و تغییرات رفتاری و جسمانی آنها ضروری است. در اینجا به برخی از علائم بارداری در گربه‌ها و تغییرات رفتاری‌شان به طور کامل اشاره می‌کنیم:
افزایش اشتها
در گربه‌های باردار یکی از اولین و بارزترین نشانه‌های بارداری است. به دلیل نیاز به انرژی اضافی برای رشد جنین‌ها و تأمین مواد مغذی لازم، گربه باردار معمولاً بیشتر از گذشته غذا می‌خورد. این افزایش اشتها به دلیل تغییرات هورمونی و نیاز به مواد غذایی بیشتر برای حمایت از سلامت و رشد جنین‌ها است. صاحبان باید توجه داشته باشند که گربه باردار به غذاهای مغذی و متعادل نیاز به مانند کنسرو گربه، پوچ گربه و غیر دارد تا به سلامت خود و بچه‌ها کمک کند.
تورم و تغییر رنگ نوک پستان‌ها
یکی از نشانه‌های قابل توجه بارداری در گربه‌هاست که معمولاً حدود سه هفته پس از بارداری مشاهده می‌شود. در این مرحله، نوک پستان‌ها به دلیل افزایش جریان خون و تغییرات هورمونی بزرگ‌تر و صورتی‌تر می‌شود. این تغییرات به دلیل آماده‌سازی غدد پستانی برای تولید شیر و تغذیه جنین‌ها اتفاق می‌افتد. این علامت به صاحبان کمک می‌کند تا بارداری گربه خود را شناسایی کنند و از سلامت او مراقبت کنند
تغییرات رفتاری
گربه‌های باردار ممکن است تغییرات رفتاری قابل توجهی از خود نشان دهند. برخی از گربه‌ها در این دوران به ملایمت و دوست‌داشتنی‌تر می‌شوند و بیشتر به دنبال جلب توجه و محبت از سوی صاحب خود هستند. در عوض، برخی دیگر ممکن است به سمت گوشه‌گیری و کم‌حرفی بروند و تمایل کمتری به تعامل با دیگران داشته باشند. این تغییرات رفتاری به دلیل تغییرات هورمونی و نیازهای فیزیولوژیکی ناشی از بارداری اتفاق می‌افتد.
افزایش وزن و تورم شکم
با پیشرفت بارداری، شکم گربه به تدریج بزرگ‌تر می‌شود و افزایش وزن او به وضوح قابل مشاهده است. این تورم شکم به دلیل رشد جنین‌ها و افزایش حجم مایعات درون رحم اتفاق می‌افتد. به مرور زمان، شکم گربه به تدریج برجسته‌تر شده و برآمدگی آن بیشتر می‌شود. افزایش وزن و تغییرات شکم معمولاً در اواخر دوره بارداری مشهودتر می‌شود و به صاحبان کمک می‌کند تا از پیشرفت بارداری آگاه شوند.
لانه‌سازی
گربه‌های باردار به طور غریزی در چند هفته آخر بارداری به دنبال مکان‌های آرام و دنج برای زایمان و پرورش بچه‌ها می‌گردند. این رفتار، که به آن «لانه‌سازی» گفته می‌شود، نشان‌دهنده آمادگی گربه برای زایمان است. گربه ممکن است در تلاش برای پیدا کردن یا ایجاد فضای راحت و ایمن برای نوزادانش باشد. این تغییرات در رفتار به صاحبان کمک می‌کند تا زمان زایمان نزدیک است و باید آمادگی لازم را داشته باشند.
استفراغ صبحگاهی
برخی گربه‌ها در اوایل بارداری ممکن است دچار استفراغ صبحگاهی شوند، که مشابه حالت تهوع صبحگاهی در انسان‌هاست. این حالت به دلیل تغییرات هورمونی و تنظیمات جدید متابولیکی در بدن گربه اتفاق می‌افتد. استفراغ صبحگاهی معمولاً در مراحل ابتدایی بارداری رخ می‌دهد و به تدریج کاهش می‌یابد. این علامت می‌تواند به صاحبان کمک کند تا بارداری گربه را شناسایی کنند، هرچند همیشه باید با دامپزشک مشورت کنند تا علت دقیق آن را بررسی کنند.
خستگی و کاهش فعالیت
گربه‌های باردار ممکن است نسبت به گذشته کمتر فعال باشند و بیشتر بخوابند. این خستگی و کاهش فعالیت به دلیل نیاز بدن به انرژی بیشتر برای حمایت از رشد جنین‌ها و تغییرات هورمونی است. گربه‌های باردار ممکن است ترجیح دهند زمان بیشتری را در مکان‌های راحت و آرام استراحت کنند. این تغییر در سطح فعالیت طبیعی است و به صاحبان کمک می‌کند تا مراقبت‌های لازم را برای راحتی و سلامت گربه خود فراهم کنند.
تغییر در چرخه حرارت
گربه‌های ماده معمولاً چرخه‌های حرارت خود را در طول بارداری متوقف می‌کنند. این تغییر به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری است که باعث می‌شود گربه دیگر علائم معمول چرخه حرارت مانند رفتارهای جلب توجه و ناله‌های جنسی را نشان ندهد. عدم مشاهده علائم چرخه حرارت می‌تواند یکی از نشانه‌های بارداری باشد و به صاحبان کمک می‌کند تا به وجود بارداری مشکوک شوند. در صورتی که علائم چرخه حرارت به مدت طولانی قطع شود، مراجعه به دامپزشک برای تأیید بارداری توصیه می‌شود.
افزایش حساسیت به لمس
گربه‌های باردار ممکن است به لمس شکم یا غدد پستانی حساس‌تر شوند و از دست زدن به این نواحی جلوگیری کنند. این حساسیت به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون در این نواحی ایجاد می‌شود. لمس یا فشار بر روی شکم و غدد پستانی ممکن است برای گربه ناراحت‌کننده باشد و او را به واکنش‌های محافظتی وادارد. به همین دلیل، در این دوران بهتر است با احتیاط و نرمی با گربه برخورد کرد تا احساس راحتی و آرامش داشته باشد.
تغییر در حالت بدنی
با پیشرفت بارداری، گربه ممکن است تغییرات قابل توجهی در حالت بدنی خود نشان دهد. او ممکن است بیشتر به پهلو بخوابد و از حرکات سریع و پرش‌های بلند پرهیز کند تا از آسیب به شکم خود جلوگیری کند. این تغییرات در رفتار به دلیل افزایش حجم شکم و نیاز به حفظ آرامش برای سلامت جنین‌هاست. کاهش فعالیت‌های شدید و تغییر در وضعیت خواب، نشانه‌ای از آماده شدن گربه برای زایمان و تطابق با تغییرات جسمانی است.
کاهش فعالیت نزدیک زمان زایمان
با نزدیک شدن به زمان زایمان، گربه ممکن است به طور قابل توجهی کاهش فعالیت داشته باشد و بیشتر در حال استراحت باشد. او ممکن است تمایل پیدا کند به مکان‌های آرام و دنج پناه ببرد و از تعاملات اجتماعی خود بکاهد. این تغییرات به دلیل نیاز به آرامش و آماده‌سازی برای زایمان است. کاهش فعالیت و جستجوی مکان‌های مخفی به گربه کمک می‌کند تا به آرامش برسد و فضایی امن برای زایمان فراهم کند.
تغییرات در بوی بدن و پوست
تغییرات هورمونی می‌توانند باعث تغییر در بوی بدن و حالت پوست گربه شوند. برخی گربه‌ها ممکن است پوستی براق‌تر یا حتی ریزش مو را تجربه کنند.
معاینه دامپزشک
برای تأیید قطعی بارداری، مراجعه به دامپزشک ضروری است. دامپزشک می‌تواند با استفاده از سونوگرافی و معاینات بالینی، بارداری را تأیید کند و وضعیت سلامتی گربه را ارزیابی کند.
این علائم و تغییرات به صاحبان کمک می‌کند تا بارداری گربه خود را شناسایی کنند و به او کمک کنند تا دوره بارداری و زایمان را به سلامت پشت سر بگذارد. مراقبت و توجه ویژه در این دوره می‌تواند به سلامت مادر و بچه‌ها کمک کند.
مراحل زایمان گربه
زایمان گربه‌ها (که به آن «کتنینگ» نیز گفته می‌شود) شامل چندین مرحله است که هر کدام نیازمند توجه و مراقبت خاصی است. این مراحل به طور معمول شامل پیش‌زایمان که در بالا توضیحات کامل شرح داده شد، مرحله فعال زایمان و مرحله پس از زایمان است. در زیر توضیحات جامع برای هر مرحله آورده شده است:
1. مرحله فعال زایمان (Active Labor)
تغییرات و علائم:
دوره‌های انقباض: گربه ممکن است دچار انقباضات رحمی شود که با تنش‌های بدنی و تغییرات در تنفس همراه است.
فشار شکمی: با شروع انقباضات، گربه ممکن است فشار شکمی را احساس کند و شروع به تلاش برای زایمان کند.
خروج مایع: ممکن است مایع آمنیوتیک (آب زایمان) از واژن خارج شود، که علامتی از نزدیک بودن زایمان است.
مراقبت‌ها:
پشتیبانی: در این مرحله، مهم است که به گربه آرامش و حمایت بدهید. اجازه دهید به طور طبیعی زایمان کند و به او فضای لازم برای انجام این کار را بدهید.
نظارت: نظارت بر فرآیند زایمان و اطمینان از اینکه گربه در حال انجام زایمان طبیعی است. در صورت مشاهده مشکلات یا نشانه‌های غیرعادی، با دامپزشک تماس بگیرید.
2. مرحله زایمان و تولد (Delivery)
تغییرات و علائم:
تولد نوزادها: نوزادها به تدریج از طریق انقباضات رحمی و فشار شکمی به بیرون می‌آیند. این مرحله شامل عبور نوزادها از کانال زایمان و تولد آنها است.
برش و تمیز کردن: گربه معمولاً نوزادها را تمیز می‌کند و ممکن است بند ناف را بجود.
مراقبت‌ها:
کمک در صورت نیاز: در صورت لزوم، کمک در تمیز کردن نوزادها یا قطع بند ناف (با رعایت بهداشت) ممکن است ضروری باشد.
بررسی نوزادها: اطمینان از اینکه نوزادها به درستی نفس می‌کشند و در حال شروع به شیر خوردن هستند.
3. مرحله پس از زایمان (Post-labor)
تغییرات و علائم:
دفع جفت: گربه ممکن است بعد از زایمان نوزادها، جفت‌ها را نیز دفع کند.
تغذیه نوزادها: گربه شروع به شیر دادن به نوزادها می‌کند و آنها را به آرامی به پستان‌های خود هدایت می‌کند.
بازگشت به حالت عادی: گربه به تدریج به وضعیت عادی خود بازمی‌گردد و انرژی خود را دوباره به دست می‌آورد.
مراقبت‌ها:
مراقبت از مادر و نوزادها: اطمینان از اینکه گربه مادر و نوزادها در شرایط مناسب هستند و از نظر تغذیه و بهداشت به خوبی مراقبت می‌شوند.
بررسی سلامتی: نظارت بر وضعیت سلامتی گربه و نوزادها و مراجعه به دامپزشک در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی یا مشکلات.
مراقبت صحیح از گربه در دوران زایمان و بعد از آن، به سلامت و رفاه او و نوزادها کمک شایانی می‌کند.
نکات مهم قبل از زایمان
برای فراهم کردن محیطی امن و مناسب برای زایمان گربه، ابتدا یک مکان آرام و دنج را انتخاب کنید که از تردد زیاد و سروصدا دور باشد. تهیه یک جعبه زایمان با پوشش نرم و تمیز، که گربه بتواند به راحتی در آن استراحت کند و زایمان کند، ضروری است. اطمینان حاصل کنید که این مکان به راحتی قابل دسترسی باشد و از ایمنی آن اطمینان داشته باشید. همچنین، مراقبت از بهداشت محیط و تأمین مواد غذایی و آب تازه برای گربه مهم است. نظارت بر رفتار گربه و آماده بودن برای کمک در صورت نیاز نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کمک به گربه در طول زایمان
کمک به گربه در طول زایمان نیازمند توجه به جزئیات و فراهم کردن محیطی امن و آرام است. ابتدا، اطمینان حاصل کنید که گربه در یک مکان آرام و تمیز قرار دارد که از استرس دور باشد. مشاهده نشانه‌هایی مانند فعالیت‌های شدید یا تلاش‌های زایمانی او برای زمان‌بندی صحیح کمک، اهمیت دارد. در صورت نیاز، با استفاده از دستکش تمیز، کمک به بیرون آمدن بچه‌گربه‌ها از کیسه‌های آمنیوتیک و پاک‌سازی دهان و بینی آنها می‌تواند مفید باشد. همچنین، توجه به علائم عوارض، مانند خونریزی شدید یا زایمان طولانی، ضروری است و در این موارد باید فوراً به دامپزشک مراجعه کنید. فراهم کردن غذای مغذی، مولتی ویتامین گربه و آب تازه برای گربه بلافاصله بعد از زایمان نیز کمک‌کننده است
مشکلات و عوارض ممکن در زایمان گربه‌ها
زایمان در گربه‌ها، به رغم طبیعی بودن، ممکن است با مشکلات و عوارضی همراه باشد که نیاز به مراقبت ویژه دارد. برخی از مشکلات رایج شامل زایمان طولانی یا دشوار است، که ممکن است به دلیل مشکلات جسمی یا عدم توانایی گربه در زایمان طبیعی ایجاد شود و نیاز به کمک فوری دامپزشکی دارد. خونریزی شدید یا غیرطبیعی نیز می‌تواند نشانه‌ای از عارضه‌ای جدی باشد که به بررسی و درمان فوری نیاز دارد.
مداخله در زایمان، مانند تلاش برای بیرون آوردن بچه‌گربه‌ها بدون مشورت با دامپزشک، می‌تواند به آسیب‌های جدی به مادر یا بچه‌گربه‌ها منجر شود. همچنین، عفونت‌ها یا التهاب در رحم ممکن است باعث ایجاد مشکلات در روند زایمان یا بهبود پس از آن شود.
در برخی موارد، بچه‌گربه‌های مرده یا معلق در مجرای زایمانی ممکن است باعث بروز مشکل شوند و نیاز به مداخله فوری دارند. تجزیه نادرست کیسه‌های آمنیوتیک نیز ممکن است باعث مشکلاتی در تنفس و سلامت بچه‌گربه‌ها شود.
در صورت مشاهده هرگونه مشکل در طول زایمان، از جمله عدم پیشرفت در زایمان، نشانه‌های استرس شدید در گربه، یا عدم زایمان طبیعی در مدت زمان معمول، باید به سرعت به دامپزشک مراجعه کنید تا از سلامت مادر و بچه‌گربه‌ها اطمینان حاصل شود.
نتیجه گیری
زایمان گربه فرآیند حساسی است که نیاز به توجه ویژه و آمادگی مناسب دارد. شناسایی علائم بارداری و مشکلات احتمالی در طول زایمان می‌تواند به سلامت گربه و بچه‌گربه‌ها کمک کند. فراهم کردن محیطی آرام و امن، همراه با مراقبت‌های مناسب، نقش مهمی در موفقیت زایمان دارد. برای حمایت از سلامت گربه، استفاده از غذاهای باکیفیت مانند غذای تر گربه از فروشگاه پتی پت، که تخصصی برای نیازهای تغذیه‌ای گربه‌ها طراحی شده است، می‌تواند به بهبود وضعیت سلامت و افزایش انرژی گربه کمک کند. در صورت بروز هرگونه مشکل، مشاوره با دامپزشک همیشه ضروری است.